Rác thải thủy tinh là vĩnh cửu

Phát biểu tại hội thảo chuyên đề Hoạt động tái chế thủy tinh tại Việt Nam do Viện Kinh tế Môi trường Đông Nam Á tổ chức và công bố Báo cáo Tái chế thuỷ tinh tại Việt Nam: Thách thức và đề xuất chính sách, ông Mai Thanh Dung - Phó viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách Tài nguyên và Môi trường (Bộ Tài nguyên và Môi trường) cho biết, hiện nay, thủy tinh đang là loại chất thải được tái chế ở tỉ lệ thấp nhất, rất hạn chế, trong khi đó, đây là loại rác thải vĩnh cửu. Do vậy, nếu không thực hiện biện pháp tái chế thì rác thải thủy tinh sẽ tồn tại vĩnh viễn với môi trường.

Ông Mai Thanh Dung - Phó viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách Tài nguyên và Môi trường phát biểu tai hội thảo

"Lợi ích môi trường là động lực quan trọng nhất thúc đẩy việc thu gom và tái chế rác thải thủy tinh. Điều này đòi hỏi công tác xử lý, tái chế cần phải được đầu tư, chú trọng hơn nữa, để gia tăng vòng đời sản phẩm lên tối đa, vừa đáp ứng tốt nhu cầu sử dụng của con người, vừa không tạo thêm gánh nặng cho môi trường" - ông Mai Thanh Dung nhấn mạnh.

Ông Hồ Đức Thông - Viện Kinh tế Môi trường Đông Nam Á, thành viên nhóm nghiên cứu giải pháp tái chế thuỷ tinh ở Việt Nam cho hay, mặc dù, các doanh nghiệp sản xuất thuỷ tinh có nhu cầu lớn đối với vụn phế liệu thủy tinh để làm nguyên liệu đầu vào, nhưng cơ sở hạ tầng cho việc thu gom và tái chế thủy tinh vẫn chưa phát triển.

Mặt khác, hiện nay, Việt Nam vẫn còn thiếu hệ thống thu gom rác thải thủy tinh dẫn đến nhiều chai lọ bị vứt bỏ hoặc xử lý không đúng cách trong môi trường. Bên cạnh đó, Việt Nam chưa triển khai một hệ thống toàn diện các thùng rác phân loại để người dân phân loại rác tại nguồn. Vì vậy, rác thủy tinh màu và chai vỡ, mặc dù có thể tái chế, nhưng không nhận được nhiều sự chú ý từ người thu gom rác.

Chia sẻ về báo cáo “Phân tích thực trạng tái chế thủy tinh và lộ trình phát triển cho Việt Nam” được thực hiện bởi Viện Kinh tế Môi trường Đông Nam Á, ông Hồ Đức Thông cho biết, theo dữ liệu khảo sát của Viện, chỉ có 6% vựa phế liệu mua chai lọ thủy tinh đã qua sử dụng. Nhu cầu thấp này từ các vựa ve chai không tạo nhiều động lực cho người thu mua phế liệu, người nhặt ve chai, và người thu gom rác thực hiện thu gom và bán phế liệu thủy tinh (chỉ có 5% người thu mua phế liệu mua thủy tinh; 8% người thu gom rác và người nhặt phế liệu thu gom phế liệu thủy tinh).

Xem xét thành lập hệ thống thu gom tập trung rác thải thủy tinh

Về khuyến nghị, ông Hồ Đức Thông cho biết, các doanh nghiệp cần một khoảng thời gian áp dụng được giãn ra để có sự chuẩn bị và thử nghiệm các mô hình thu gom cũng như tuân thủ quy định EPR. Ngoài ra, Chính phủ cần đưa ra quy định và xác định một ngưỡng yêu cầu tối thiểu về số lượng nguyên liệu đầu vào đến từ vật liệu tái chế.

Bên cạnh đó, Chính phủ cũng cần xây dựng các chính sách thúc đẩy thiết kế bao bì thân thiện với môi trường, ví dụ như thiết kế nhãn thân thiện với môi trường, làm cho chai dễ thu gom, ưu tiên sử dụng chai thủy tinh không màu.

Đồng thời, Chính phủ cũng nên đặt tiêu chuẩn bao bì thân thiện với môi trường. Theo thời gian, khi điều chỉnh các quy định EPR, quan trọng là tích hợp các chỉ số bao bì thân thiện với môi trường này.

Đối với các nhà sản xuất bao bì thuỷ tinh, ông Thông cho rằng, các nhà sản xuất sử dụng bao bì thủy tinh có thể xem xét việc thành lập hệ thống thu gom tập trung vào các điểm bán hàng chính của họ, ví dụ như các quán bar lớn, cửa hàng và nhà hàng lớn. Điều này đòi hỏi sự phối hợp hợp tác giữa các thành viên khác nhau trong hiệp hội.

Ở giai đoạn sau, để giảm chi phí thu gom rác thải thủy tinh, các nhà sản xuất nên dựa vào hệ sinh thái thu gom và tái chế chất thải rắn hiện tại bằng cách khuyến khích các công nhân thu gom chất thải và người mua phế liệu đã thu gom các loại vật liệu tái chế khác như nhôm, nhựa, giấy thu gom thêm rác thải thủy tinh.

Các nhà sản xuất nên xem xét tích hợp các dự án trách nhiệm xã hội doanh nghiệp (CSR) và việc sử dụng quỹ môi trường để hỗ trợ người lao động trong ngành vốn là nhóm thiệt thòi trong xã hội. Điều này phục vụ nhiều mục đích, ví dụ, cải thiện việc tái chế chất thải thủy tinh và nâng cao uy tín trong cộng đồng.

Ông Hồ Đức Thông - Viện Kinh tế Môi trường Đông Nam Á

Tại Hội thảo chuyên đề Hoạt động tái chế thủy tinh tại Việt Nam, các chuyên gia, nhà quản lý, nhà nghiên cứu khoa học, doanh nghiệp cũng đã chia sẻ, thảo luận về các biện pháp, sáng kiến nhằm cải thiện hệ thống thu gom và tái chế thủy tinh; quy định về Trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR) được kỳ vọng để thúc đẩy hoạt động thu gom và tái chế chất thải rắn nói chung và thuỷ tinh nói riêng; những kế hoạch để khuyến khích việc hợp tác của các bên liên quan (các doanh nghiệp nhà nước, tư nhân, doanh nghiệp sản xuất tái chế, doanh nghiệp thu gom) nhằm đảm bảo việc thực hiện thành công EPR;…

Từ góc độ của ngành Bia - Rượu - Nước giải khát Việt Nam, chia sẻ về những biện pháp, sáng kiến trong việc cải thiện việc quản lý chất thải thủy tinh, bà Chu Thị Vân Anh - Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội bia, rượu - nước giải khát Việt Nam cho biết, việc tái chế thủy tinh không chỉ mang lại lợi ích về mặt môi trường như giảm thiểu rác thải mà còn có lợi về mặt kinh tế cho cộng đồng và doanh nghiệp như tạo thêm cơ hội việc làm, các doanh nghiệp tái chế có cơ hội phát triển.

Theo đó, các doanh nghiệp sản xuất đồ uống đã và đang sử dụng các loại vật liệu tái chế cho các sản phẩm, bao bì của mình như: vỏ chai thủy tinh, vỏ lon kim loại, thùng carton giấy. Ngoài ra, các doanh nghiệp cũng có những hoạt động riêng để quản lý rác thải thủy tinh như thu gom, phân loại bao bì sau tiêu dùng, tái sử dụng vỏ chai, và hợp tác với nhà sản xuất thủy tinh để có những bao bì với nguyên liệu có thể tái chế được.

“Việc xây dựng các hệ thống quản lý rác thải và hệ thống tái chế toàn diện sẽ thúc đẩy nhà sản xuất và nhà nhập khẩu sẽ có trách nhiệm hơn trong việc thu gom và tái chế rác thải của mình. Hiệp hội Bia - Rượu - Nước giải khát Việt Nam luôn khuyến khích các doanh nghiệp triển khai nhiều hơn nữa các sáng kiến có liên quan, chia sẻ rộng rãi về hiệu quả của các chương trình để những sáng kiến hay, có tác động tích cực được nhân rộng.” - bà Chu Thị Vân Anh nhấn mạnh.

Các đại biểu tham dự chia sẻ kinh nghiệm quản lý chất thải thủy tinh

Đồng tình với những chia sẻ của bà Chu Thị Vân Anh, bà Huỳnh Thị Thanh Trúc- Giám đốc đối ngoại công ty Diageo Việt Nam cho rằng, Việt Nam đang tích cực theo đuổi việc cải thiện thu gom và tái chế, một phần thông qua việc áp dụng EPR. Những doanh nghiếp sản xuất đồ uống

hay nhà sản xuất thủy tinh đều nhận thức rõ về trách nhiệm bảo vệ môi trường trong quá trình hoạt động, bao gồm quản lý rác thải thủy tinh. Việc này đòi hòi quy định EPR được hướng dẫn và triển khai rõ ràng.

“Chúng tôi sẽ tiếp tục phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường và các bên liên quan để góp ý và đề xuất xây dựng những chính sách mang tính khuyến khích tái chế, tái sử dụng và sử dụng vật liệu tái chế cho các sản phẩm và bao bì.” - bà Huỳnh Thị Thanh Trúc khẳng định.