Ông Nguyễn Trường Lâm, Chánh Thanh tra Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Tuyên Quang cho biết: Những năm qua, công tác quản lý, khai thác khoáng sản nói chung và khai thác cát, sỏi nói riêng luôn được tỉnh Tuyên Quang đặc biệt quan tâm, chú trọng. Tỉnh đã ban hành các văn bản chỉ đạo điều hành để thực thi chính sách pháp luật trong công tác quản lý, bảo vệ khoáng sản trên địa bàn: Thành lập Ban chỉ đạo tăng cường công tác quản lý hoạt động khoáng sản; kiện toàn Tổ công tác liên ngành kiểm tra hoạt động khoáng sản khai thác cát, sỏi lòng sông; ký kết các Quy chế phối hợp trong công tác quản lý, bảo vệ khoáng sản với các tỉnh có địa giới giáp ranh như: Hà Giang, Yên Bái, Phú Thọ… Đồng thời, tỉnh ban hành phương án bảo vệ khoáng sản trên địa bàn; qua đó, xác định cụ thể trách nhiệm của chính quyền địa phương các cấp trong việc phát hiện, ngăn chặn, xử lý kịp thời các hoạt động khai thác không đúng quy định.

Sở Tài nguyên và Môi trường đã và đang rà soát, kiểm tra, báo cáo đề xuất UBND tỉnh tổ chức thực hiện Nghị định số 23/2020/NĐ-CP của Chính phủ quy định về quản lý cát sỏi lòng sông và bảo vệ lòng, bờ, bãi sông. Sở đã quán triệt Nghị định đến tất cả các doanh nghiệp đã được cấp phép khai thác cát, sỏi lòng sông và yêu cầu các đơn vị này thực hiện hoạt động khai thác theo đúng quy định. 

Cũng theo ông Nguyễn Trường Lâm, trước đây, các đơn vị được UBND tỉnh Tuyên Quang cấp phép khai thác cát, sỏi bằng tàu cuốc. Từ năm 2016, để đảm bảo bờ bãi ven sông, UBND tỉnh đã có văn bản chỉ đạo các đơn vị tạm dừng khai thác bằng tàu cuốc. Do đó, các doanh nghiệp đã cải tạo, sửa chữa tàu cuốc thay hệ thống gầu cuốc sang hệ thống vòi hút, đảm bảo khai thác theo đúng quy định. Nhờ các giải pháp đồng bộ, quyết liệt trong quản lý nên hiện nay hoạt động khai thác cát, sỏi lòng sông trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang diễn ra theo quy định của pháp luật.

Nhằm đảm bảo tiến độ xây dựng Dự án Thủy điện sông Lô 8B, Công ty TNHH Trường Thành là đơn vị duy nhất hiện nay được UBND tỉnh Tuyên Quang cho phép sử dụng 1 tàu cuốc vào khai thác cát, sỏi lòng sông Lô ở khu vực đoạn sông có cấu tạo địa chất bờ sông bền vững, không có sạt lở bờ sông. Công ty đã thực hiện lắp đặt bảng thông báo tại bờ sông thuộc phạm vi khu vực khai thác, công khai thông tin giấy phép khai thác, dự án khai thác cát, sỏi lòng sông với các nội dung: tọa độ, diện tích và sơ đồ phạm vi khu vực khai thác...

Anh Lê Trọng Phi, Trưởng thôn Gà Luộc, xã Phúc Ninh, huyện Yên Sơn (Tuyên Quang) cho biết: Trên địa bàn thôn có 1 đơn vị được cấp phép khai thác cát, sỏi. Việc khai thác của đơn vị này diễn ra bình thường, không có tình trạng khai thác ban đêm. Thôn không có tình trạng sạt lở bờ sông do khai thác cát.

Ông Nguyễn Thành Trung, Phó Chủ tịch UBND xã Phúc Ninh, huyện Yên Sơn (Tuyên Quang) cho biết: Theo chức năng, nhiệm vụ được giao xã cũng thường xuyên kiểm tra, theo dõi việc khai thác cát của các đơn vị trên địa bàn. Trên địa bàn xã có 6 doanh nghiệp được cấp phép khai thác khoáng sản. Các đơn vị khai thác theo đúng quy định, phạm vi được cấp phép. 

Ông Nguyễn Xuân Hoàn, Giám đốc Chi nhánh Yên Sơn, Công ty Cổ phần Lâm sản và Khoáng sản Tuyên Quang cho biết: Từ khi có chỉ đạo của UBND tỉnh Tuyên Quang về việc không sử dụng tàu cuốc trong hoạt động khai thác cát, sỏi trên sông Lô thì Công ty đã thực hiện cải tạo từ tàu cuốc sang tàu hút để tránh sạt lở bờ sông trong hoạt động khai thác. Bên cạnh đó, công ty cũng thực hiện theo đúng quy định của Nhà nước như: Cắm mốc, cắm biển báo; tàu hút khai thác ở giữa sông đảm bảo khoảng cách, hoạt động giờ giấc theo quy định.

Với sự hướng dẫn, quản lý của các ngành chức năng tỉnh Tuyên Quang, các doanh nghiệp được cấp phép khai đã thực hiện cắm mốc danh giới khu vực diện tích được cấp; thực hiện nộp thuế tài nguyên, ký quỹ phục hồi môi trường, nộp phí bảo vệ môi trường và các nghĩa vụ tài chính khác theo quy định của pháp luật... Tuy nhiên, bên cạnh đó vẫn còn có một số đơn vị, doanh nghiệp khai thác cát, sỏi chưa chấp hành đúng quy định của pháp luật. 

Hằng năm, Ủy ban nhân dân tỉnh giao Sở Tài nguyên và Môi trường chủ trì, phối hợp với các cơ quan Trung ương và địa phương tổ chức thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật trong hoạt động khai thác khoáng sản. Từ năm 2018 đến nay đã phối hợp các cơ quan Trung ương tổ chức 3 đoàn kiểm tra việc khai thác cát, sỏi lòng sông; Sở Tài nguyên và Môi trường và các cơ quan của tỉnh đã tổ chức 380 đợt kiểm tra, xử phạt vi phạm hành chính 137 vụ vi phạm với số tiền xử phạt 3,4 tỷ đồng. Qua công tác thanh tra, kiểm tra, ngoài việc xử lý vi phạm theo quy định, Sở Tài nguyên và Môi trường đã nhắc nhở, chấn chỉnh, yêu cầu của tổ chức, cá nhân khắc phục sai phạm trong thời hạn cho phép.

Chánh Thanh tra Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Tuyên Quang Nguyễn Trường Lâm cho biết thêm: Thời gian tới, nhằm tăng cường công tác quản lý khai thác cát, sỏi trên địa bàn, UBND tỉnh đã giao cho Sở Tài nguyên và Môi trường thành lập đoàn công tác liên ngành bao gồm: Công an tỉnh, UBND các huyện thành phố, UBND các xã… Đoàn sẽ kiểm tra toàn diện hoạt động khai thác cát, sỏi lòng sông trên địa bàn tỉnh; đồng thời, kiểm tra, rà soát cụ thể khu vực nào có sạt lở bờ sông, khu vực bờ sông có nguy cơ sạt lở cao… sẽ tiếp tục đưa vào khu vực tạm cấm khai thác cát, sỏi theo quy định…

Đoàn kiểm tra của Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Tuyên Quang kiểm tra vị trí, khu vực được cấp phép khai thác cát, sỏi. 

Cùng với đó, Sở Tài nguyên và Môi trường tiếp tục phối hợp với các sở ngành liên quan tổ chức tuyên truyền về quản lý tài nguyên, bảo vệ môi trường đến UBND các huyện thành phố, xã, phường, thị trấn, các tổ chức, cá nhân… tham gia hoạt động khoáng sản trên địa bàn; thường xuyên thanh tra, kiểm tra, nhắc nhở, hướng dẫn các đơn vị khai thác khoáng sản trên địa bàn hoàn thiện hồ sơ, thủ tục, thực hiện khai thác theo đúng quy định...