A. DIỄN BIẾN KHÍ TƯỢNG THỦY VĂN (từ tháng 8 - 15/10/2021)

I. Khí tượng

1. Hiện tượng ENSO:

Trong tuần đầu tháng 10/2021, chuẩn sai nhiệt độ bề mặt biển ở khu vực trung tâm Thái Bình Dương (khu vực NINO 3.4) là -0,6⁰C giảm 0,3⁰C so với tuần đầu tháng 9/2021.

2. Nhiệt độ và nắng nóng:

Nhiệt độ không khí trung bình tháng 8/2021 xấp xỉ trung bình nhiều năm (TBNN), tháng 09/2021 cao hơn TBNN từ 0,7 - 1,0⁰C.

Trong tháng 8/2021, trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang đã xảy ra 2 đợt nắng nóng diện rộng, đặc biệt là đợt nắng nóng và nắng nóng gay gắt kéo dài 8 ngày (từ 02/8 đến 08/8) với nhiệt độ cao nhất phổ biến từ 38,0-38,7 độ. Đây là đợt nắng nóng gay gắt xảy ra trong tháng 8 chưa có tiền lệ trong chuỗi số liệu lịch sử 60 năm qua.

3. Lượng mưa và mưa lớn diện rộng:

- Tháng 08/2021 lượng mưa các khu vực trong tỉnh phổ biến thấp hơn TBNN từ 10-30%. Trong khi đó, tháng 9 lượng mưa trên địa bàn tỉnh cao hơn TBNN từ 20-30%, tổng lượng mưa tháng phổ biến từ 250-350mm.

- Mưa lớn diện rộng: từ tháng 8 đến nửa đầu tháng 10/2021 trên địa bàn tỉnh xảy ra 05 đợt mưa vừa, mưa to, cụ thể như sau:

+ Đợt 1 (14-16/8): Do ảnh hưởng của rãnh áp thấp kết hợp với hội tụ gió trên cao từ quá trình lấn tây của áp cao cận nhiệt đới, các khu vực trong tỉnh có mưa vừa, mưa to và dông. Trong đó, khu vực phía nam tỉnh lượng phổ biến 40-60mm/đợt; khu vực phía Bắc tỉnh từ 70-150mm, huyện Lâm Bình có nơi mưa rất to như: Bình An: 178mm, Lăng Can: 170mm, Phúc Yên: 195mm.

+ Đợt 2 (23-25/8): Các khu vực có mưa vừa, mưa to với lượng mưa phổ biến 50-100mm. Cá biệt có nơi mưa rất to như: Hà Lang (Chiêm Hóa): 220mm, Bình An (Lâm Bình): 222mm, Khâu Tinh (Na Hang): 254mm.

4. Dông, lốc, mưa đá và gió giật mạnh:

Từ tháng 8 đến nửa đầu tháng 10/2021 các khu vực trên địa bàn tỉnh không xảy ra hiện tượng mưa đá. Riêng đêm 13 ngày 14/9, trên địa bàn tỉnh có mưa vừa, mưa to kèm dông. Khu vực phía nam tỉnh có mưa vừa, mưa to kèm dông, lốc mạnh gây thiệt hại về tài sản và sản xuất nông nghiệp. Dông lốc đã làm tốc mái 11 căn nhà, gẫy đổ 27 ha lúa và hoa màu; thiệt hại ước tính 103 triệu đồng.

II. Thủy văn:

Từ tháng 15/8/2021 đến tháng 15/10/2021 là những tháng cuối của mùa mưa lũ, tuy nhiên trong thời kỳ này mực nước trên các sông chủ yếu dao động theo điều tiết các hồ, đập thuỷ điện tuyến trên và luôn ở mức thấp so với TBNN và năm 2020 cùng thời kỳ.

- Trên sông Lô: xảy ra 03 trận lũ vào cuối tháng 8 (từ 16-20/8), cuối tháng 9 (từ 20-22/9) và giữa tháng 10 (từ 11-12/10) với biên độ 1,1-2,0m, đỉnh lũ trên các sông dưới mức BĐI; biên độ mực nước dao động trong ngày từ 0,28-2,52m.

- Trên sông Gâm: mực nước dao động theo điều tiết của hồ, đập thủy điện tuyến trên với biên độ dao động mực nước ngày từ 0,05-2,79m.

Từ ngày 15/8-15/10/2021 trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang xảy ra 01 đợt sạt lở, ngập úng gây ra thiệt hại cả về người và kinh tế: Đêm ngày 23, rạng sáng ngày 24/8 tại Chiêm Hoá, Na Hang và Lâm Bình đặc biệt đã xảy ra thiệt hại về người (03 cháu bé trong 1 gia đình tại Khau Phiêng, Khâu Tinh, Na Hang). Trị số cụ thể:

Bảng so sánh đặc trưng mực nước trên sông Lô

tại thành phố Tuyên Quang

                                                                                                  Đơn vị: cm

Sông	Trạm	Mực nước		Ngày xuất hiện	So với TBNN	So với 2020
Lô	Tuyên Quang	Htb	1426		< 491	< 217
		Hmax	1758	17/8	< 595	< 191
		Hmin	1265	09/10	< 510	< 239

(Số liệu tính từ 15/8/2021 đến 15/10/2021)

B. DỰ BÁO KHÍ TƯỢNG THỦY VĂN (từ tháng 11/2021-tháng 4/2022):

I. Khí tượng       

      1. Hiện tượng ENSO

Dự báo hiện tượng ENSO trong trạng thái La Nina sẽ tiếp tục duy trì cường độ yếu cho đến hết năm 2021 với xác suất khoảng 70%, sang đến những tháng đầu năm 2022 nhiệt độ mặt nước biển có xu hướng tăng dần nhưng vẫn thấp hơn TBNN và trong trạng thái pha lạnh.

2. Bão và ATNĐ và các hiện tượng thời tiết nguy hiểm:

Dự báo từ giữa tháng 10/2021 đến hết năm 2021, trên khu vực Biển Đông còn có khả năng xuất hiện khoảng 3-5 cơn bão/ATNĐ, trong đó có khoảng 2-3 cơn có khả năng ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền nước ta nhưng ít có khả năng ảnh hưởng tới thời tiết tỉnh Tuyên Quang.

Cần đề phòng các hiện tượng thời tiết nguy hiểm như dông, sét, lốc, mưa đá...đặc biệt trong giai đoạn chuyển mùa (nửa cuối tháng 10).

Không khí lạnh gia tăng tần suất từ nửa cuối tháng 10 và có xu hướng gia tăng cường độ trong các tháng chính đông; rét đậm, rét hại trong mùa đông năm 2021-2022 có thể xảy ra sớm, tập trung nhiều trong thời kỳ từ khoảng giữa tháng 12/2021 cho đến tháng 02/2022.

3. Nhiệt độ, lượng mưa các khu vực trên địa bàn tỉnh từ tháng 11/2021 đến tháng 01/2022

 

Khu vực dự báo	Tháng  11/2021		Tháng  12/2021		Tháng  01/2022
	Ttb(oC)	R(mm)	Ttb(oC)	R(mm)	Ttb(oC)	R(mm)
Vùng núi cao phía bắc (trạm khí tượng Chiêm Hóa, Hàm Yên)	20.0-21.0	40-80	16.5-17.5	20-50	15.0-16.0	10-30
Vùng đồi núi phía nam (trạm khí tượng Yên Sơn)	20.5-21.5	40-80	17.0-18.0	20-50	15.5-16.5	20-40
Khu vực thành phố Tuyên Quang (trạm khí tượng Tuyên Quang)	20.5-21.5	30-70	17.0-18.0	20-50	15.5-16.5	10-30

Ghi chú:

- Vùng núi cao phía bắc( H.Lâm Bình, H.Na Hang, H.Chiêm Hóa, H. Hàm Yên)

- Vùng đồi núi phía nam (H.Yên Sơn, H.Sơn Dương)

- Khu vực TP.Tuyên Quang (gồm 15 xã, phường)

 Nhiệt độ trung bình mùa Đông năm 2021-2022 có xu hướng thấp hơn so với mùa Đông năm 2020-2021.

4. Xu thế nhiệt độ, lượng mưa các khu vực trên địa bàn tỉnh từ tháng 02-04/2022

4.1. Nhiệt độ:

       Tháng 02 và tháng 4/2022, nhiệt độ các khu vực trong tỉnh phổ biến thấp hơn khoảng 0,5⁰C so với TBNN. Riêng tháng 3/2022 phổ biến cao hơn 0,5⁰C so với TBNN.

4.2. Lượng mưa:

Tháng 2-3/2022 các khu vực trong tỉnh phổ biến ít mưa, tổng lượng mưa ở mức thấp hơn từ 10-30% so với TBNN. Tháng 4/2022 lượng mưa xấp xỉ TBNN cùng kỳ, riêng khu vực phía Bắc tỉnh cao hơn TBNN từ 10-20%.

II. Thủy văn:

Từ 15/10-31/10/2021 là nửa tháng cuối của mùa lũ nhưng khả năng có lũ là rất ít, mực nước trên các sông liên tục dao động chủ yếu phục thuộc dao động theo điều tiết của các hồ, đập thuỷ điện.

Từ tháng 11/2021 đến tháng 4/2022 là thời kỳ mùa cạn, mực nước trên các sông dao động chủ yếu theo điều tiết của hồ, đập thuỷ điện tuyến trên và có xu thế xuống. Riêng trong tháng 01/2022 và tháng 02/2022 khả năng hồ thuỷ điện xả nước phục vụ sản xuất vụ Đông Xuân 2021-2022 nên mực nước có xu hướng tăng. Mực nước thấp nhất mùa cạn khả năng xuất hiện vào cuối thời kỳ (từ tháng 3 đến tháng 4/2022). Trị số dự báo mực nước trên sông Lô tại thành phố Tuyên Quang:

Trung bình  : 13,70m;   

Cao nhất     : 15,30m;             

Thấp nhất   : 12,30m.

Cảnh báo: Khi có mưa lớn hoặc lũ ở thượng nguồn các khu vực trên địa bàn tỉnh cần đề phòng các hiện tượng thủy văn nguy hiểm như lũ, lũ quét, sạt lở đất và ngập úng có thể xảy ra (đặc biệt lưu ý  là các sông nhỏ, suối, vùng núi nơi có địa hình dốc, nền đất đá kém ổn định, vùng trũng thấp).

Khuyến cáo: Do ảnh hưởng điều tiết của hồ, đập thủy điện trên hệ thống sông Lô – Gâm nên mực nước trong ngày trên các sông dao động rất lớn nên các đơn vị vận tải và các đơn vị, hộ sản xuất cần chú ý theo dõi sát tình hình diễn biến mực nước trên sông để có kế hoạch sản xuất cho phù hợp.